رسانه های نوین در بستر علوم ارتباطات

رسانه‌های نوین ابزاری تازه برای ارتباط است، ارتباطی که از گذشته دور، بشر در تلاش برای ایجاد آن بوده است. روزگاری نقاشی دیواری بر غارها داشته و زمانی ماشینی برای چاپ و زمانی بستری برای انتقال پیام از طریق فضای مجازی!

بشر امروز به ارتباطات از منظری دیگر نگاه می‌کند. او ارتباطات را متن زندگی می‌داند و هویت اجتماعی خود را در بستر ارتباطات تعریف می‌کند، اما مفهوم ارتباطات با ورود رسانه‌های نوین دچار تحولاتی شده، چنانچه بسیاری از نظریه‌ها و دیدگاه‌هایی که پیش از این برای رسانه و ارتباطات معنا داشت، دیگر قابلیت تسری و تعمیم به جوامع امروزی عصر اطلاعات را نداشته باشند. با ورود به جامعه شبکه‌ای و تبیین آن از سوی اندیشمندان عرصه ارتباطات‌، هویت رسانه نیز با تغییرات چشمگیری روبه‌رو شد.

این جامعه نوین به گونه‌ای فزاینده روابط خود را در شبکه‌های رسانه‌ای سامان می‌دهد؛ شبکه‌هایی که به تدریج جایگزین شبکه‌های اجتماعی ارتباطات چهره‌به‌چهره می‌شوند، یا‌ آنها را تکمیل می‌کنند.

این بـدان معنی است، کـه شبکه‌های اجتمـاعی و رسـانه‌ای در حـال  شـکل دادن بـه «شـیوه سازمان‌دهی» اصلی و «ساختارهای» مهم جامعه مدرن هستند. این شبکه‌ها تمام واحدها و قسمت‌های این صورت‌بندی «افراد، گروه‌هاو سازمان‌ها» را به‌طور روزافزونی به هم متصل می‌کند.»  از سوی دیگر ویژگی‌هـای اصـلی جامعـه شـبکه‌ای بـیشاز هـر چیـز در قالـب متغیرهای اقتصادی و بازار یعنی اقتصاد اطلاعـات، اقتصـاد جهـانی و روابـط شغلی، که معطوف به فعالیت‌های اقتصادی است، متجلی می‌شوند، لذا کارکرد رسانه‌های جدیداً تنها در گسترش ارتباطات نیست، بلکه بستری برای اقتصاد، سیاست، فرهنگ و... است!                                                                                       

در چنین جامعه‌ای، شبکه و ارتباط دو زنجیره در هم تنیده هستند؛ در واقع شبکه به معنای آن است، که میان اجزای مختلف جامعه در سطح خرد و کلان، شبکه‌های تعامل وجود دارد. به هم پیوسـتن ایـن شبکه‌هایتعـاملی  و کــارکردی کــه در آن‌هــا وجــود دارد، موجــب حفــظ بقــای ارگانیســم جامعــه می‌شود. چنانچهویژگی اساسی برخی از رویکردهای شبکه، همان ایجاد کنش جمعی و دست‌یـابی  بـه  اهـداف  از طریـق  ارتبـاط  و اشتراک اطلاعات است.

با این نگاه، ورود رسانه‌های نوین به چنین جامعه‌ای جایگاه دیگری پیدا کرده است، جایگاهی که نیازمند بازخوانی و شناسایی کارکردها و بهره‌گیری مبتنی بر تعامل با جامعه اطلاعاتی و شبکه‌ای است!

به بیان دیگر از آنجا که رسانه نه تنها به ابزاری ارتباطی و آموزشی، اطلاع رسانی و سرگرمی است، بلکه فرصتی برای توسعه و رشد جوامع نیز است، آنچنان که هویتی مستقل یافته، هویتی که بستری برای تعامل و به اشتراک‌-گذاری اطلاعات است!

امروزه زندگی بدون رسانه‌های نوین شباهت زیادی به اوایل قرن بیستم پیدا کرده، که زندگی بدون تلویزیون تعریف خاصی نداشت، لذا در حالی که فاصله‌ها کمتر و ارتباطات بیشتر می‌شود، ورود این رسانه‌ها تصویر تازه‌ای از دنیا و ارتباطات ایجاد کرده و شناخت ابعاد آن بستری مناسب را برای بهره‌گیری از این جز‌ءجدایی‌ناپذیر زندگی امروزی فراهم می‌آورد.

کتاب حاضر که شامل مجموعه یادداشت‌های همکار توانمند سرکار خانم دکتر زهرا نژادبهرام است، با هدف تبیین نقش رسانه‌های نوین در تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نگاشته شده و به شیوایی به ابعاد گوناگونی از رسانه‌های نوین از منظر نظری با توجه به آخرین یافته‌های اندیشمندان می‌پردازد.

نویسنده با تلاش بسیار، عناوینی از نیازهای لازم برای شناخت واقعی این رسانه‌ها و نقش آنها در تغییرات اجتماعی را در طول دوسال یادداشت نویسی تدارک دیده که می‌تواند درس آموخته‌های بسیاری را برای علاقمندان به این حوزه را فراهم کند. گردآوری این یادداشت‌ها، فرصتی برای نگاهی عمیق و دوباره به این عرصه علمی است. نویسنده که دانش‌آموخته علوم ارتباطات و علوم سیاسی است، با بهره‌گیری از دو ظرفیت دانشی در این عرصه بستر شناختی مناسبی را فراهم آورده، که نه تنها می‌تواند قابل‌ استفاده همه اعم از دانشجویان و اساتید باشد، بلکه امید است، فرصتی برای بهره‌گیری بهینه سیاستگذاران‌، تصمیم‌گیران و مدیران کشور باشد. از مقدمه دکتر صدیقه ببران بر کتاب رسانه های نوین در بستر علوم ارتباطات.

لینک کوتاه مطلب: https://pwpub.ir/10019

برای دریافت صفحات شناسنامه، فهرست، دیباچه، منابع و نمایه کتاب رسانه های نوین در بستر علوم ارتباطات اینجا کلیک کنید